osho: το γέλιο είναι ζωή

Όταν είσαι πεινασμένος, δεν θέλεις κάποιον να σου μιλάει για το φαγητό! Όταν είσαι στο ποτάμι και πνίγεσαι, δεν χρειάζεσαι κάποιον να σου μιλήσει για την τέχνη της κολύμβησης. Υπάρχουν οι σωστές στιγμές και οι σωστές καταστάσεις και υπάρχουν πράγματα τα οποία μπορεί να συζητηθούν, τα οποία ωστόσο παρεξηγούνται.

Το γέλιο είναι μυστήριο. Είναι καλύτερο να το βιώσεις παρά να ακούσεις κάποιον να σου μιλάει γι’ αυτό.

Το γέλιο, σημαίνει πως μπορείς να καταλάβεις τη γελοιότητα μιας συγκεκριμένης κατάστασης.
Είναι δυνατόν, όταν γελάσεις με την καρδιά σου, να σταματήσει ο νους, επειδή δεν μπορεί να γελάσει. Είναι δομημένος με σοβαρότητα, η λειτουργία του είναι να είναι σοβαρός, μίζερος, άρρωστος.

Τη στιγμή που γελάς, το γέλιο αυτό δεν έρχεται από το μυαλό σου, έρχεται από το επέκεινα, από το ίδιο το εσωτερικό σου πνεύμα. Γνώμη μου είναι ότι όλες οι θρησκείες έχουν χάσει μια από τις διαστάσεις που έχει τη σπουδαιότερη σημασία, την αίσθηση του χιούμορ. Και έχουν κάνει όλο τον κόσμο πολύ σοβαρό.
Η θρησκεία παραείναι σοβαρή.

Η σοβαρότητα είναι ένα είδος ασθένειας, ο καρκίνος της ψυχής. Είναι απολύτως καταστροφική: οδηγεί στην αυτοκτονία. Δεν βλέπεις την θρησκεία να ανθίζει στον κόσμο, γιατί η σοβαρότητα την σκοτώνει.

Η σοβαρότητα, οδηγεί στην θλίψη. Δεν μπορείς να είσαι σοβαρός χωρίς να είσαι θλιμμένος… είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
Και θα είσαι σοβαρός μόνο αν έχεις χάσει επαφή με την ζωή και την ύπαρξη. Μόνο οι άρρωστοι άνθρωποι είναι σοβαροί –οι υγιείς και οι ολοκληρωμένοι ποτέ δεν είναι, δεν μπορούν να είναι.

Το ότι η θρησκεία συνδέθηκε με την σοβαρότητα, αποτελεί ένα από τα πιο ατυχή συμβάντα της ανθρώπινης ιστορίας. Αυτός ο συσχετισμός πρέπει να ξεριζωθεί ολοκληρωτικά. Η θρησκεία πρέπει να απελευθερωθεί από την δυναστεία της σοβαρότητας. Μόνο τότε θα ανθίσει και θα μπορέσει να τραγουδήσει, να χορέψει, να αγαλλιάσει. Η σοβαρότητα στην θρησκεία, βασιζόταν πάντοτε στην αντίληψη ότι υπάρχει κάτι κακό στη ζωή, ότι η ζωή είναι μια τιμωρία.
Η ζωή όμως είναι δώρο του Θεού, όχι τιμωρία. Και δεν υπάρχει τίποτε κακό σ’ αυτή. Το λάθος πρέπει να βρίσκεται μέσα σου. Δεν ξέρεις πώς να ζεις, το βάθος και το μυστήριο της ζωής σου είναι εντελώς άγνωστα.

Η ικανότητα της επιβίωσης υπάρχει μέσα σου απ’ τη στιγμή που γεννιέσαι, αλλά η τέχνη του να μετατρέπεις τη ζωή σε γιορτή πρέπει να μαθευτεί.
Για μένα, θρησκεία είναι ακριβώς αυτή η υπέρτατη τέχνη του να μετατρέπεις το ασήμαντο σε σημαντικό. Η θρησκεία είναι αλχημεία, είναι η διαδικασία της μετατροπής του πιθανού σε πραγματικό. Ο άνθρωπος μέχρι τώρα δεν έχει ζήσει στο έπακρο, γι’ αυτό και φαίνεται τόσο ανιαρός. Αν ζήσει ολοκληρωτικά, θα γευτεί απέραντη λαμπρότητα και άνθιση.

Το γέλιο, είναι εξίσου σημαντικό με την προσευχή, ή μάλλον σημαντικότερο, γιατί ο άνθρωπος που δεν μπορεί να γελάσει είναι ανίκανος να προσευχηθεί.
Η προσευχή που προέρχεται από μια βαριά καρδιά, είναι ήδη νεκρή. Δεν μπορεί να φτάσει στον Θεό –δεν έχει φτερά για να πετάξει. Μοιάζει με βράχο που είναι περιορισμένος στη γη.

Η θρησκεία έχει απορρίψει το γέλιο, γι’ αυτό και έχει πεθάνει. Στους ναούς, τις εκκλησίες και τα τζαμιά σας λατρεύετε τον θάνατο αντί για την ζωή.
Όλες οι θρησκείες γεννήθηκαν χιλιάδες χρόνια πριν.

Τώρα πια όλα έχουν αλλάξει. Οι θρησκείες δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα του σήμερα, συνεχίζουν όμως να σε βαραίνουν σαν τεράστια βουνά, εμποδίζοντας σε να κινηθείς. Μάλιστα, όσο πιο παλιά είναι μια θρησκεία, τόσο πιο σωστή την θεωρείς. Δεν είναι όμως έτσι: όσο πιο παλιά, τόσο πιο άκαιρη είναι.
Η θρησκεία πρέπει να είναι νέα σαν την ζωή, φρέσκια την κάθε μέρα, την κάθε στιγμή.

Κι έτσι ζει ο θρησκευτικός άνθρωπος: κάθε στιγμή πεθαίνει ως προς το παρελθόν και κάθε στιγμή ξαναγεννιέται.
Κινείται μαζί με την ζωή. Δεν προσκολλάται στις Βέδες, τη Βίβλο ή το Κοράνι –τα θεωρεί απλά ωραία αναγνώσματα.
Όσοι προσκολλώνται σ’ αυτά είναι ανόητοι, γιατί κάτι που ήταν επίκαιρο δύο χιλιάδες χρόνια πριν, δεν είναι πια. Και το ξέρεις πολύ καλά, αλλά δεν έχεις το κουράγιο να αποκοπείς από το παρελθόν.

Κανείς δε θέλει να ξεφύγεις από το παρελθόν, για να μπορούν να σε εκμεταλλεύονται ευκολότερα. Αλλιώς, οι ιερείς θα εξαφανιστούν, γιατί είναι απομεινάρια του παρελθόντος.
Ποιος θα δίνει πια σημασία στον Πάπα ή στον Σανκαρατσάρυα; Θα τους κοροϊδεύουν! Στην πραγματικότητα είναι απολύτως γελοίοι. Συνεχίζεις να τους ανέχεσαι μόνο και μόνο επειδή θα ήταν επικίνδυνο να τους πεις πόσο ξεπερασμένες είναι οι απόψεις τους. Αν το έλεγες, θα διακινδύνευες τη δουλειά σου ή τη θέση σου στην κοινωνία. Και εσύ φοβάσαι να είσαι άτομο, θέλεις να παραμείνεις μέσα στο απρόσωπο πλήθος.
Όμως όλος ο σκοπός της θρησκείας είναι να σε κάνει άτομο.

Η θρησκεία χάνει κάθε νόημα όταν αρχίζει να σε εξαναγκάζει να γίνεις μέλος του πλήθους. Χριστιανοί, ινδουϊστές, μωαμεθανοί, βουδιστές: αυτά είναι μάζες, πλήθη.
Δεν επέλεξες να είσαι χριστιανός. Είναι απλά τυχαίο το ότι γεννήθηκες χριστιανός ή εβραίος ή ινδουϊστής.
Πως είναι δυνατόν η θρησκεία να είναι κάτι τυχαίο; Πώς γίνεται ένα τόσο σημαντικό ζήτημα να είναι θέμα τύχης;
Για να διαλέξεις το δικό σου δρόμο προς το Θεό πρέπει να είσαι απολύτως συνειδητός. Εσύ δεν επέλεξες το δρόμο σου προς το Θεό, ούτε καν τον ίδιο τον Θεό. Αναγκάστηκες να επιλέξεις, και δεν έφερες καν αντίρρηση. Είναι μια φυλακή!

Το να είσαι χριστιανός είναι μια φυλακή. Οι άνθρωποι που είχαν συγκεντρωθεί γύρω από το Χριστό ήταν πραγματικοί χριστιανοί, οι μόνοι χριστιανοί, γιατί το είχαν επιλέξει. Πήγαιναν ενάντια στο πλήθος, διακινδύνευαν τις ζωές τους, ζούσαν μέσα στην ανασφάλεια. Είχαν γεννηθεί εβραίοι, η ζωή τους θα ήταν πολύ πιο εύκολη αν δεν ακολουθούσαν τον Ιησού.

Ήταν επικίνδυνο να είσαι οπαδός του Ιησού, αποδείχτηκε επικίνδυνο και για τον Ιησού τον ίδιο. Τον σταύρωσαν και καταδίωξαν ανελέητα τους μαθητές του. Αυτοί ήταν πραγματικοί, αυθεντικοί άνθρωποι. Σήμερα το να είσαι χριστιανός δεν σημαίνει τίποτα.
Αν σε είχαν υιοθετήσει μωαμεθανοί όταν ήσουν παιδί, θα είχες γίνει μωαμεθανός, αν σε είχαν υιοθετήσει εβραίοι, εβραίος. Και ποτέ δεν θα μάθαινες τι ήσουν πριν την υιοθέτηση σου, γιατί κανείς δεν γεννιέται χριστιανός, βουδιστής ή ινδουϊστής. Όλοι γεννιούνται ελεύθεροι.
Ο Θεός σου δίνει την ελευθερία της επιλογής.

Όμως η κοινωνία, το κράτος και η Εκκλησία δε θέλουν να είσαι ελεύθερος.
Θέλουν να σε σακατέψουν, να σε παραλύσουν και να σε αποβλακώσουν. Ούτε θέλουν να είσαι ιδιαίτερα ευτυχισμένος, γιατί οι ευτυχισμένοι άνθρωποι μπορεί να γίνουν επικίνδυνοι.

Ενώ οι δυστυχισμένοι είναι ευκολομεταχείριστοι, πάντα ελεγχόμενοι, έτοιμοι να υποταχθούν. Η δυστυχία τους είναι τόση, που πάντα ψάχνουν κάποιον να τους βοηθήσει, να κάνει τη ζωή τους λίγο πιο εύκολη. Ο ευτυχισμένος άνθρωπος γίνεται ανεξάρτητος –όσο πιο ευτυχισμένος, τόσο πιο ανεξάρτητος.
Η κοινωνία δεν θέλει να είσαι πραγματικά ευτυχισμένος. Θέλει να είσαι θλιμμένος, άρρωστος, παθολογικά νευρωτικός.
Μόνο μια νευρωτική κοινωνία μπορεί να εξουσιάζεται από τους παπάδες και τους πολιτικούς.
Αυτό που προσπαθώ να κάνω είναι να σου επιστρέψω αυτό που είναι πραγματικά δικό σου.
Δεν θέλω να σε κάνω οπαδό καμιάς θρησκείας. Θέλω απλά να είσαι θρησκευτικός, όχι χριστιανός, ινδουϊστής ή μωαμεθανός, απλά θρησκευτικός.
Είναι αρκετό! Δεν υπάρχει ανάγκη να ακολουθήσεις ένα συγκεκριμένο δόγμα. Η θρησκεία δεν έχει καμία σχέση με δόγματα, είναι κάτι το υπαρξιακό.
Και θα μπορέσεις να αγαπήσεις το Θεό μόνο αν αγαπάς την ζωή. Αν αυτός είναι ο δημιουργός, για να τον αγαπήσεις θα πρέπει να αγαπήσεις πρώτα το δημιούργημά του.
Είναι παράλογο να μισείς το δημιούργημα και να αγαπάς τον δημιουργό. Είναι τελείως ανόητο και άτοπο να καταδικάζεις το δημιούργημα και να επαινείς τον δημιουργό. Μόνον αν αγαπάς τη μουσική αγαπάς και το μουσικό, και το αντίθετο. Κι αυτός ο κόσμος είναι τόσο όμορφος!
Να το θυμάσαι σαν έναν θεμελιώδη νόμο: όταν το εγώ λείπει, ο Θεός είναι παρών. Δεν μπορούν να συναντηθούν. Η σχέση τους είναι σαν την σχέση του φωτός με το σκοτάδι. Όταν υπάρχει φως το σκοτάδι εξαφανίζεται, γιατί το σκοτάδι είναι απλά η απουσία του φωτός. Πώς είναι δυνατόν να υπάρχουν ταυτόχρονα η παρουσία και η απουσία; Αν είναι σκοτάδι, το φως δεν γίνεται να είναι εκεί.

Το σκοτάδι δεν μπορεί να συναντηθεί με το φως. Το εγώ είναι σκοτάδι, είναι απουσία συνειδητότητας.
Όταν αρχίζεις να γίνεσαι συνειδητός, το εγώ υποχωρεί. Όταν η συνειδητότητα γίνει ολοκληρωτική, το εγώ εξαφανίζεται. Και ολοκληρωτική συνειδητότητα σημαίνει απλά ότι έχεις φτάσει το Θεό.

Θα στο υπενθυμίσω ξανά και ξανά, ο Θεός δεν είναι πρόσωπο.
Και δεν έχεις νιώσει πως μετά από βαθύ γέλιο το ξεκίνημα μιας ξαφνικής σιωπής έρχεται σε σένα; Είναι σαν την ηρεμία μετά την καταιγίδα. Για μια στιγμή, ο νους μοιάζει να σταματά… νιώθεις απόλυτα χαλαρωμένος.

Αυτές οι στιγμές είναι που σου δίνουν την πρώτη γεύση του Θεού.
Νομίζουν πως οι πνευματικοί άνθρωποι πρέπει να είναι αρνητικοί απέναντι στη ζωή. Και όλη μου η προσπάθεια είναι να σας μάθω να λέτε πάντα ναι στη ζωή.
Μια από τις μεγαλύτερες βιαιοπραγίες κατά του ανθρώπου είναι η επιβολή της σοβαρότητας και τις θλίψης. Αυτή η επιβολή είναι αναγκαία, γιατί αλλιώς ο άνθρωπος δεν μπορεί να υποδουλωθεί σε όλες τις διαστάσεις: πνευματικά υποδουλώνεται σε έναν φανταστικό Θεό, σε μια φανταστική κόλαση και παράδεισο, ψυχολογικά, γιατί το μυαλό καταρρέει όταν αναγκάζεται να λειτουργήσει μέσα στα αφύσικα πλαίσια της σοβαρότητας και της θλίψης και σωματικά, γιατί ο άνθρωπος που δεν μπορεί να γελάσει δε μπορεί να παραμείνει υγιής και ακέραιος.
Το γέλιο δεν είναι μονοδιάστατο.

Περικλείει και τις τρεις διαστάσεις της ύπαρξης. Όταν γελάς, συμμετέχει το σώμα σου, το μυαλό σου, η ύπαρξη σου. Στο γέλιο εξαφανίζεται κάθε διαίρεση και διαχωρισμός, η σχιζοφρενική προσωπικότητα παύει να υπάρχει. Αυτό όμως δεν συνέφερε τους εκμεταλλευτές του ανθρώπου: βασιλείς, ιερείς, έξυπνους πολιτικούς. Προσπαθούσαν να στερήσουν από τον άνθρωπο την δύναμη και την υγεία του, για να μην επαναστατήσει ποτέ.

Το να αφαιρέσεις το γέλιο από τον άνθρωπο ισοδυναμεί με το να τον σκοτώνεις, να τον ευνουχίζεις πνευματικά.
Όλα τα οργανωμένα συμφέροντα συμφώνησαν ότι ο άνθρωπος πρέπει να αποδυναμωθεί, να γίνει φοβισμένος και δυστυχισμένος, να αναγκαστεί να ζήσει μέσα στην παράνοια. Μόνο τότε θα γονατίσει μπροστά σε είδωλα και θα υπηρετήσει πρόθυμα τους δυνατούς.
Στην πραγματικότητα, μόνο τα παιδιά γελάνε.

Και οι μεγάλοι τα δικαιολογούνε γιατί ακόμη είναι αδαή, απολίτιστα, πρωτόγονα. Οι γονείς, η κοινωνία, οι δάσκαλοι και οι ιερείς προσπαθούν να τα εκπολιτίσουν τα παιδιά, να τα κάνουν σοβαρά, να τα μάθουν να φέρονται όπως οι σκλάβοι κι όχι όπως οι ελεύθεροι άνθρωποι.
Δεν σου ζητείται να έχεις γνώμη.
Αρκεί το να είσαι ένας χριστιανός, ινδουϊστής ή μωαμεθανός, ένας κομουνιστής, φασιστής ή σοσιαλιστής. Δεν πρέπει να είσαι ο εαυτός σου. Σου επιτρέπεται μόνο να ανήκεις σε ένα πλήθος, κι αυτό ισοδυναμεί με αυτοκτονία.
Τα παιδιά μπορούν να γελάσουν γιατί βλέπουν καθαρά τα πράγματα, δεν έχουν προσδοκίες να θαμπώνουν την όραση τους. Και ο κόσμος είναι γεμάτος αστεία και παράλογα πράγματα! Ένα παιδί δεν μπορεί να μην το παρατηρήσει.
Αφού όλες οι θρησκείες καταδικάζουν τη ζωή, είναι φυσικό να καταδικάζουν και το γέλιο. Το γέλιο είναι βασικό συστατικό της ζωής και της αγάπης.
Ο αυτοβασανισμός είναι ψυχολογική ασθένεια, αργή αυτοκτονία. Δεν έχει τίποτε το αξιοθαύμαστο. Κι όμως τον λατρέψαμε για αιώνες, γιατί νομίζουμε ότι το σώμα είναι εχθρός της ψυχής.
Αλλά θυμήσου, μην κρίνεις ποτέ τους άλλους. Είναι πρωτόγονο, απολίτιστο, απάνθρωπο. Απλά να παρατηρείς τον εαυτό σου.
Κάθε θάνατος ανοίγει μια καινούργια πόρτα.
Αν μετατρέψεις τη λύπη σου σε γιορτή, τότε, θα είσαι ικανός να μετατρέψεις και το θάνατό σου σε ανάσταση. Γι’ αυτό, μάθε την τέχνη, όσο είναι ακόμα καιρός.

Πηγή