Μια απλή διαδικασία που, αν την ακολουθήσεις… δεν μπορείς παρά να γράψεις αυτό που ποθεί η ψυχή σου!
Και μάλιστα να το γράψεις καλά!
Μερικά πράγματα φαίνονται εύκολα, αλλά δεν είναι…
Το ίδιο ισχύει και όταν γράφεις ένα μυθιστόρημα, ή αν θέλεις, ένα κείμενο μερικών εκατοντάδων σελίδων. Τα περισσότερα από τα μυθιστορήματα που διαβάζουμε είναι τόσο καλογραμμένα που νομίζεις ότι ήταν εύκολο για τον συγγραφέα να τα συνθέσει. Η αλήθεια όμως είναι λίγο διαφορετική!
Προσωπικά πιστεύω πως ένας συγγραφέας θα πρέπει να νοιώσει πρώτα ασφάλεια με σύντομες ιστορίες πριν επιχειρήσει ένα μυθιστόρημα. Το μυθιστόρημα δεν είναι απλά μια μεγάλη ιστορία. Ένα μυθιστόρημα απαιτεί εβδομάδες εργασίας, αν όχι και πολλούς μήνες (και σε ορισμένες περιπτώσεις, περισσότερο από ένα έτος), ενώ μια καλή μικρή ιστορία μπορεί να δημιουργηθεί σε λίγες μόνο ημέρες, ή και ώρες για κάποιους τυχερούς!
Δεν είναι έγκλημα να ξεκινήσεις ένα μυθιστόρημα αν δεν διαθέτεις εμπειρία από σύντομες ιστορίες. Αυτό όμως που σίγουρα σου χρειάζεται είναι εμπιστοσύνη, αντοχή, και μια καλή ιδέα, για να μην εγκαταλείψεις στα μισά του διαδρομής. Πώς ακριβώς, όμως, μπορείς να γράψεις ένα μυθιστόρημα; Ή ένα μεγάλο χειρόγραφο αν προτιμάς;
Ας απλοποιήσουμε λίγο τη διαδικασία και ας σου συστήσω τα παρακάτω βήματα:
Βήμα 1:
Σκέψου καλά.
Σκέψου σκληρά!
Σκέψου αρκετά…
…μέχρι να συλλάβεις μια πολύ καλή ιδέα που θα σου αρέσει πάρα πολύ ώστε να την αφηγηθείς ως ιστορία!
Η ιδέα σου θα πρέπει να είναι ουσιαστική και να μην είναι απλά η τυχαία συνάντηση κάποιου ήρωα με κάποιον άλλο. Θα πρέπει να μπορεί να συμπεριλάβει τόπους, χρόνους, κορυφώσεις, μυστήριο, αγωνία, αναταράξεις, «υπο-πλοκές» και να μην γίνονται όλα αυτά μέσα σε μία ώρα ή μία μέρα -αν και υπάρχουν εξαιρέσεις… αλλά αυτές τις εξαιρέσεις τις χειρίζονται συνήθως πολύ ταλαντούχοι συγγραφείς ή/και πολύ έμπειροι συγγραφείς.
Βήμα 2:
Δες αν μπορείς να φανταστείς πολλούς ενδιαφέροντες ήρωες που άνθρωποι σαν κι εσένα θα ήθελαν να διαβάσουν για τη ζωή τους, τις περιπέτειές τους και τις εμπειρίες τους. Μπορείς να το κάνεις; Αν ναι, είσαι σε πάρα πολύ καλό δρόμο!
Σκέψου ότι με αυτούς τους ήρωες εσύ προσωπικά θα περάσεις ίσως και ένα χρόνο από την ζωή σου για να τους ζωντανέψεις και να αφηγηθείς τις ιστορίες τους, ενώ οι αναγνώστες σου θα περάσουν πολλές ώρες από τον πολύτιμο χρόνο τους για να διαβάσουν όλα όσα εσύ θα γράψεις!
Αν η απάντησή σου είναι ένα ξεκάθαρο ΝΑΙ τότε προχώρα παρακάτω!
Αν η απάντηση είναι όχι, τότε αναπροσάρμοσε την ιδέα σου μέχρι να ακούσεις αυτό το ξεκάθαρο ΝΑΙ να ηχεί μέσα σου!
Βήμα 3:
Μπορείς να συνδυάσεις με αφορμή την ιδέα σου και την ιστορία που θέλεις να αφηγηθείς; Μπορείς να δημιουργήσεις χαρακτήρες ενδιαφέροντες, τόπο, χρόνο και ιδιαίτερα συμβάντα με έναν τέτοιο τρόπο ώστε να έλκεται το προσωπικό σου ενδιαφέρον, άρα και των μελλοντικών αναγνωστών σου; Να δημιουργήσεις εξ αρχής ένα ελκυστικό πλαίσιο λοιπόν, όπου μέσα από εκεί θα ξεπηδά η ιστορία σου; Και πρόσεξε… ελκυστικό πλαίσιο δεν είναι μόνο η γαλλική Ριβιέρα ή το Lake District, ή η Χαβάη, αλλά κάθε τόπος που άνθρωποι σαν κι εσένα θα ήθελαν να διαβάσουν σχετικά.
Ο Ντίκενς χρησιμοποιούσε το Λονδίνο, Ο Greene τις βρετανικές αποικίες, ο David Lodge τα Βρετανικά πανεπιστήμια. Ένας συγγραφέας σαν κι εσένα όμως μπορεί να κάνει σχεδόν κάθε τόπο και κάθε σκηνικό ελκυστικό, συνδυάζοντας τα στοιχεία του με τέτοιο τρόπο ώστε να παρουσιάζει και ενδιαφέρον, αλλά και συνοχή.
Μπορεί η ιδέα σου να το κάνεις αυτό; Αν ναι, προχώρησε στο επόμενο βήμα!
Βήμα 4:
Με αφορμή την ιδέα σου μπορείς να σκεφτείς – φανταστείς γρήγορα και απλά:
• Τον ήρωά σου να εισέρχεται για πρώτη φορά σε δράση;
• Τον βλέπεις να μπαίνει στην σκηνή;
• Τον βλέπεις να βγαίνει από αυτή την πρώτη σκηνή και να κάνει κάτι μετά;
• Τι κάνει μετά;
• Πού ήταν πριν εμφανιστεί σε αυτή την πρώτη σκηνή;
• Βλέπεις τουλάχιστον δύο από τους πιο σημαντικούς ήρωές σου να συναντιούνται για πρώτη φορά;
• Που είναι;
• Τι κάνουν;
• Τι θα κάνουν μετά;
• Τι έκαναν πριν την συνάντηση;
• Πεθαίνει κάποιος;
• Τι συγκλονιστικά συμβάντα διαδραματίζονται στις ζωές των ηρώων σου;
• Καθώς εργάζεσαι με αυτά τα δεδομένα, νοιώθεις ενθουσιασμό; Έχεις να πεις πολλά; Σε κατακλύζουν οι ιδέες;
• Τα αποτελέσματα – οι απαντήσεις των παραπάνω ερωτήσεων σε ικανοποιούν; Ιντριγκάρουν τους ανθρώπους που έχεις γύρω σου και τα μοιράζεσαι μαζί τους; Θέλουν να διαβάσουν την ιστορία που δημιουργείς;
• Εσύ θέλεις να είσαι μαζί με την ιστορία σου και να την γράψεις; Σε παθιάζει;
• Αν ΝΑΙ, τότε είσαι έτοιμος για το επόμενο βήμα.
• Αν όχι, τότε θα πρέπει να βρεις εκείνες τις λεπτομέρειες που θα σε παθιάσουν με την ιστορία σου και θα κάνουν τους ανθρώπους που έχεις γύρω σου να ενδιαφερθούν γι’ αυτήν.
• Μη σταματάς να κάνεις αλλαγές και ανακατατάξεις μέχρι να το πετύχεις! Το επόμενο βήμα σε περιμένει!
Βήμα 5:
Είναι η στιγμή που πρέπει να δημιουργήσεις ένα σχεδιάγραμμα – έναν σύντομο
σκελετό που όμως θα περιέχει ξεκάθαρα για σένα:
• Τουλάχιστον όλες τις κύριες σκηνές της ιστορίας που θέλεις να αφηγηθείς,
• τις βασικές κορυφώσεις, και
• τις ανατροπές της
Ξέρω πως ίσως σου είναι δύσκολο να δημιουργήσεις έναν σκελετό – σχεδιάγραμμα σε αυτήν τη φάση. Όμως… αν με εμπιστευτείς, επιμείνεις και το κάνεις, να είσαι σίγουρος/σίγουρη ότι θα γλιτώσεις πολύ κόπο, χρόνο και άγχος, σε περίπτωση που τελικά η αρχική σου ιδέα δεν αποδειχτεί ιδανική ή αρκετή για να υποστηρίξει ένα μεγάλο χειρόγραφο…
• Εμπιστεύσου το ένστικτό σου.
• Δες πώς μπορεί το κείμενό σου να είναι ένα ευανάγνωστο κείμενο.
• Ταξίδεψε σε όλες τις γωνιές του.
• Ταξίδεψε στα κομβικά του σημεία.
• Εμπνεύσου καινούρια μονοπάτια.
• Δες αν υπάρχουν αδιέξοδα ή δρόμοι διάπλατα ανοιχτοί για σένα να δημιουργήσεις πάνω στο χαρτί.
• Δώσε φως και πνοή στους ήρωές σου.
• Μείνε ανοιχτός σε όσα ίσως θα χρειαστεί να διαμορφώσεις.
• Άσε τις νέες ιδέες να σε κατακλίσουν και κατάγραψέ τες.
Ο σκελετός σου δεν χρειάζεται να περιλαμβάνει την κάθε αναπνοή των ηρώων σου, αλλά θα πρέπει να είναι ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο εσύ μπορείς να δουλέψεις και να επενδύσεις τον χρόνο, τις προσπάθειες και το γραπτό ταλέντο της αφήγησής σου.
Μερικοί συγγραφείς λένε ότι δεν τους ταιριάζει ο σκελετός και το σχεδιάγραμμα, άλλοι λένε ότι ποτέ δεν το χρησιμοποιούν… Δεν είμαι σίγουρη αν λένε όλη την αλήθεια.
Βήμα 6:
Είσαι ήδη επανδρωμένος με την κεντρική σου ιδέα, τους χαρακτήρες σου, τόπο, χρόνο, σχεδιάγραμμα και κομβικά σημεία και σκηνές. Κάνε μια παύση λοιπόν και ρώτα ειλικρινά τον εαυτό σου, αν αυτό το μυθιστόρημα αξίζει τον κόπο να γραφτεί.
Να είσαι ειλικρινής με τον εαυτό σου.
• Έχει η ιστορία σου μερικές φρέσκιες ιδέες για τη ζωή;
• Ή είναι μια ακόμη καθημερινή και χιλιοειπωμένη ιστορία;
• Οι χαρακτήρες σου είναι ελκυστικοί, ή είναι πολύ πεζοί για να τραβήξουν το ενδιαφέρον του κοινού;
• Μπορείς να περιγράψεις την ιστορία σου μέσα σε τρεις γραμμές ή θα πρέπει να εξηγήσεις και να αιτιολογήσεις τις επιλογές σου;
• Εάν μπορείς να πεις ότι το βιβλίο σου αξίζει να δημιουργηθεί επειδή καλύπτει τα στάνταρς σου, τότε προχώρησε δίχως δεύτερη σκέψη!
Βήμα 7:
Ξεκίνα να γράφεις από την αρχή. Θα πρέπει να ξεκινήσεις από Α και να συνεχίσεις
με το Β, το Γ και το Δ μέχρι να φτάσεις στο Ζ. Αυτή είναι η πιο λογική και εύκολη
προσέγγιση.
Βήμα 8:
Συνέχισε να γράφεις.
Βήμα 9:
Και ναι, συνέχισε να συνεχίζεις να γράφεις!
Βήμα 10:
Βάλε την ιστορία σου στο χαρτί. Εδώ μπορείς να τη χειριστείς. Επιμελήσου την αργότερα. Διηγήσου την αφήγησή σου. Πίεσε τη φαντασία σου στα άκρα. Δώσε μας μη προβλέψιμες ανατροπές και γέμισε μας με εκπλήξεις! Γράψε κάτι που ήθελες πολύ να διαβάσεις. Μην εκπλαγείς αν η συγγραφή σε πάει σε διαφορετικό μονοπάτι από τον σκελετό – σχεδιάγραμμα που είχες δημιουργήσει νωρίτερα. Επίτρεψε στο κείμενό σου να έχει την δική του ζωή και πήγαινε στο επόμενο βήμα!
Βήμα 11:
Τελείωσε την ιστορία σου και μην σε φοβίζει αν είναι μόνο 200 -διπλό διάστιχο σελίδες. Πολλά μυθιστορήματα εξαιρετικών συγγραφέων είναι σύντομα! Άλλωστε, το να χειρίζεσαι καλά κάτι μικρότερο σε όγκο θα σε βοηθήσει να γράψεις κάτι πολύ
μεγαλύτερο αργότερα!
Βήμα 12:
Αφού ολοκληρώσεις την πρώτη γραφή, άσε λίγο χρόνο να περάσει. Βγες από το γραφείο σου και γενικότερα από τη ρουτίνα της συγγραφής σου. Πήγαινε βόλτα στη θάλασσα ή πέρασε ένα απόγευμα στο βουνό, ή πιες μερικές μπύρες με τα φιλαράκια σου. Κάνε ό,τι σε ευχαριστεί, αρκεί να αφήσεις το μυαλό σου να φύγει από το χειρόγραφό σου. Άσε τα κύτταρά σου να ξεκουραστούν και να αναζωογονηθούν!
Βήμα 13:
Μόλις ξεκουραστείς, διάβασε όλο το χειρόγραφο. Από την αρχή μέχρι το τέλος.
Κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση; Αν όχι, επέστρεψε στο βήμα 1 ή 2 και κάνε αναπροσαρμογές. Αν είναι μια χαρά, συνέχισε.
Βήμα 14:
Υπάρχουν αδύναμα σημεία – μια σκηνή ή ένας χαρακτήρας που δεν «λειτουργεί» όπως θα έπρεπε; Έχεις μήπως κίνητρα που δεν είναι πιστευτά; Έχεις δράσεις και αντιδράσεις που επίσης δεν είναι πιστευτές; Κράτα σημειώσεις των αδύναμων σημείων σου από την αρχή ως το τέλος του χειρόγραφου.
Βήμα 15:
Ανάπτυξε τη δική σου στρατηγική και κάνε προτεραιότητα το να εργαστείς μεθοδικά πάνω στις αδυναμίες του χειρόγραφού σου, ώστε να μην έχει πλέον αδύναμα σημεία. Αν δεν το κάνεις αυτό, θα πρέπει να επιστρέψεις στην αρχή και να ξανα-αρχίσεις το γράψιμο.
Βήμα 16:
Ξαναγράψε τουλάχιστον τρεις φορές το χειρόγραφό σου… Ανασκουμπώσου… Πολλά καλά μυθιστορήματα έχουν ξαναγραφεί πενήντα ή εβδομήντα φορές.
Βήμα 17:
Συνέχισε τη διαδικασία της «ξανασυγγραφής». Μην σταματήσεις μέχρι να νοιώσεις ότι το κείμενό σου έχει «λειανθεί» πλήρως και η ανάγνωσή του είναι σκέτη απόλαυση!
Βήμα 18:
Βρες μερικούς αξιόπιστους αναγνώστες και λάβε σοβαρά υπόψη τη γνώμη τους. Αξιόπιστοι αναγνώστες μπορεί να μην είναι η οικογένεια ή οι φίλοι σου, αλλά ένας
αναγνώστης που διαβάζει αρκετά – ή/και γράφει ακόμη καλύτερα – την κατηγορία
των βιβλίων που έχεις γράψει.
Βήμα 19:
Λάβε σοβαρά υπόψη σου τα σχόλιά τους και χρησιμοποίησέ τα για το καλό του κειμένου σου. Φυσικά μην ξεχνάς τον εαυτό σου. Αν το ένστικτό σου ή η δική σου καλλιτεχνική φωνή σου λέει να αδιαφορήσεις για κάποιο από τα σχόλια, αυτό ακριβώς να κάνεις! Καλό είναι να βρεις τις ισορροπίες σου σε αυτό το θέμα και μετά να πας στο επόμενο βήμα!
Βήμα 20:
Μπορείς να συλλέγεις απόψεις και γνώμες «για πάντα». Όμως κάποια στιγμή, η διαδικασία της επιμέλειας θα πρέπει να ολοκληρωθεί. Βάλε στόχο να είσαι όσο καλύτερος μπορείς, αλλά να θυμάσαι να μην γίνεις ποτέ τελειομανής. Αν στοχεύεις στο «τέλειο» που δεν υπάρχει στην τέχνη, δεν θα τελειώσεις ποτέ.
Βήμα 21:
Σταμάτα όταν νοιώσεις πως έχεις κάνει όλες τις απαραίτητες αλλαγές και βελτιώσεις.
Συγχαρητήρια!
Έχεις γράψει το πρώτο σου μεγάλο χειρόγραφο – ίσως το πρώτο σου μυθιστόρημα! Είσαι πλέον ένας ακόμη συγγραφέας της νεότερης ιστορίας μας!
Και μην υποθέσεις πως τώρα τελείωσες… για την ακρίβεια μόλις τώρα ξεκίνησες. Μπορεί να έγραψες κάτι μέτριο, κάτι κακό τελικά, ή μπορεί να έγραψες και ένα αριστούργημα! Δουλειά σου από δω και πέρα είναι να εξελίσσεις και να καλλιεργείς την τεχνική και το ταλέντο σου. Να γίνεσαι όλο και καλύτερος, να ξεπερνάς τον εαυτό σου σε κάθε επόμενο μυθιστόρημα που γράφεις. Άλλωστε, εμείς οι αναγνώστες σου δεν περιμένουμε κάτι λιγότερο από σένα!
Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Η διαδικασία είναι εδώ και, όσο επιφανειακή κι αν σου μοιάζει, παραμένει η ίδια για όλους μας. Μπορείς φυσικά να τη διανθήσεις, αλλά τα βασικά της στάδια θα παραμένουν πάντα τα ίδια, όσα βιβλία κι αν γράψεις.
Βρες τη δική σου συγγραφική φωνή και απόλαυσε την διαδρομή!
Σου εύχομαι ολόψυχα Καλή Προσωπική και Συγγραφική Τύχη!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου